N.A. (Kurun’un İlavesi, 1937)
Eğer kadınlar isterlerse sakal modası gene alıp yürüyecek.
Dersim seyahatimde sakal ve bıyığa verilen ehemmiyeti bütün azameti ile gördüm. Çocukluğumda pırasa bıyıklı, torba sakallı adamlar görür ve bazan da imrenirdim.
20 inci asır erkeğin bıyık ve sakalı şöyle dursun kadının saçlarını da yok ediyor.
Dersimde bıyıksız ve sakalsız Dersimli görmedim. Köylerde bütün kadınlar benden kaçıyorlardı. Sebebini sordum:
— Sakalın ve bıyığın yok da ondan dediler.
Dersim kadınları bana yüzlerini göstermemek için çok defa yüzlerini kapıyorlardı.
Saç, sakal ve bıyık bugün bize iptidai geliyor. Hâlbuki birçok filozoflar hala saç ve sakallarını uzatıyorlar. “Her sakal kendi sahibini filozof edemez, sözü de bundan dolayı söylenmiştir.”
Bu yanında, saç, sakal ve bıyığın tarihini anlatacağım.
Sakal tıraşının ilkönce nereden başladığı kati olarak bilinmiyor. Yalnız Yunanistan’da ilk defa sakalını tıraş eden bir adam bütün şehirli tarafından tahkir edilmiştir. Yunanlar harpte sakallarının düşman eline düşmesinden korkarak tıraş etmeğe başlamışlardı.
Romanlar sakallarını tıraş ederler, fakat matem zamanlarında uzatırlardı. Sonradan sakal tıraşı o kadar mutat oldu ki tıraşsız adam senatoya kabul edilmezdi. İlk delikanlı tıraş olacağı gün büyük bir merasim yapılır, anlatılırdı.
Tarihçi Tosit, Seltler için şöyle der: “Bunlar bir düşman öldürünceye kadar saçlarını ve sakallarını uzatırlar. Bu muvaffakıyetlerinden sonra zafer alâmeti olmak üzere tıraş olurlar.
Sakala en çok meraklı milletlerden biri de Fransızlardır. Şarlman zamanında sakal bırakma umumi bir moda idi. Yedinci Lui bu ananeye uymadı ve sakal tıraşı modasını yeniden ihya etti. Fakat birinci Fransova zamanında sakal modası tekrar başladı.
Dördüncü Henri her iki tarafı memnun etmek için olacak yarım sakal modasını yaydı.
Fakat On Üçüncü Lüi zamanında yeniden çeneyi tamamıyla tıraş âdeti çıkıverdi.
Sakal ve bıyık modasının çok komik cihetleri de olmuştur. Meselâ bıyığı tıraş edip sakalı bırakmak gibi… Diğer modalar da şunlardır: Sakalın yalnız çene altındaki kıllarını büyütüp diğer tarafların bıyık ile beraber tıraş etmek, Çeneyi tıraş edip çenedeki tüyleri uzatmak.
Rusya’da büyük Petro zamanına kadar sakal modası salgın bir halde idi.
Fakat büyük Petro bütün sakalları cebren tıraş ettirmeğe başladı.
Müslümanlıkta sakal bırakmak dinin icabatından idi. Yalnız Yavuz Sultan Selim, sakal mı tıraş ettirmiş, bıyıklarını uzatmıştı.
Bugün sakal meraklısı hemen hemen kalmamıştır. Yalnız bıyık modaları gittikçe değişip ilerliyor. Şu kadar var ki sakalın tarihi tetkik edildiği vakit görüldüğü gibi belki bir gün bu moda yine alıp yürüyecek. Eğer kadınlar isterse. Vaktiyle, kadınların bıyıklı erkeklerden hoşlandıkları söylenirdi.
